Friedrich Ebbecke
Leszno, 1900–1906
papier, druk
8,8 x 13,7 cm
Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 3919
dar 1987

Widokówka przedstawia kościół p. w. św. Krzyża od strony południowo-wschodniej wraz z przyległym terenem zabudowanym z perspektywy dawnej Promenady Południowej (Südpromenade). Na pierwszym planie stojące przy ogrodzonej drewnianym parkanem uliczce niewielkie, nakryte dwuspadowymi dachami, wolnostojące domy z fragmentem obejść – ogródkami warzywnymi i sadami. Na drugim planie, wyłaniająca się spomiędzy drzew, masywna bryła pastorówki z fragmentem wysokiego muru obiegającego teren należący do kościoła. Za budynkiem pastorówki górująca nad całością sylweta świątyni o trójspadowym dachu i czworobocznej wieży. W lewym górnym rogu czarny napis: Lissa i. P., u góry pośrodku napis szary: Evang. Kreuzkirche. Całość utrzymana w czarno-białej tonacji.
Wydawcą pocztówki był Friedrich Ebbecke działający w Lesznie w latach 1900–1915, jednak powyższa karta pocztowa wydrukowana została przed rokiem 1909, to jest przed wykonaną według projektu Marcina Karola Frantza rekonstrukcją istniejącego obecnie hełmu wieży.
Kościół wzniesiono dla wspólnoty luterańskiej w latach 1711–1782 najprawdopodobniej według projektu sprowadzonego do Polski w 1696 roku przez Stanisława Leszczyńskiego znakomitego, gruntownie wykształconego w Rzymie architekta Pompeo Ferrariego, wspomaganego przez pochodzącego z Czech budowniczego Jana Adama Stiera. Nowa, murowana budowla powstała na miejscu dwóch istniejących tu wcześniej kościołów drewnianych, zniszczonych kolejno przez pożary trawiące miasto w 1656 oraz 1707 roku. Pomimo trudności w uzyskaniu niezbędnych, niechętnie wydawanych przez władze katolickie zezwoleń dotyczących szczególnie mogących zdominować miejską przestrzeń wież, parafii luterańskiej udało się wznieść świątynię niezwykle okazałą, charakteryzującą się nieprzeciętną sylwetką. Nowatorsko ukształtowana, opierająca się o prostokątny zarys bryła z wpisaną w nią centralizującą, ośmioboczną nawą główną, stała się wzorcem dla powstających w późniejszym czasie wielkopolskich zborów protestanckich w Poznaniu czy Rawiczu.
Anna Agata Ciesielska