Bartłomiej Strachowski (1693–1759), sygn. przy krawędzi kompozycji u dołu z prawej: Strachowskӳ sculpsit Vratisl.
Wrocław, 1756 (odbitka dwudziestowieczna zamieszczona w albumie: Jan Kuglin, Dawne miedzioryty śląskie z płyt przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu odbił […], Wrocław 1949, tabl. 26.)
papier, miedzioryt
15 x 8,9 cm
Biblioteka Narodowa, nr inw. A.5357
Album zakupiony w roku 1987

Miedzioryt wykonany w roku 1756 jako frontispis do wydanego we Wrocławiu dzieła Karla Benjamina Stieffa, Versuch einer ausführlichen und zuverlässigen Geschichte von Leben und Glaubens-Meynungen Andreas Dudiths, gewesenen Bischofs wie auch dreier Kaiser Raths und Gesandten in Polen. Przedstawia popiersie uczonego z napisem: Magnus Andreas Dudith. Owal portretu oparty na cokole ozdobionym herbem Dudycza w wersji nadanej w roku 1574, z cesarskim orłem Habsburgów. Na stopie cokołu napis: Nach einem auf der Elisabetan. Biblioth. in Bresslau befindl. Gemählde abcopirt.
Andrzej Dudycz (1533–1589) był węgierskim szlachcicem pochodzenia chorwackiego, wszechstronnie wykształconym we Włoszech, Wiedniu, Brukseli i Paryżu humanistą o rozległych zainteresowaniach naukowych i filozoficznych. Był dyplomatą, pisarzem, a w latach 1560–1567 katolickim biskupem Kninu i Pécs. Następnie dał się poznać jako zwolennik braci polskich i braci czeskich. Związał się z ruchem braci polskich, zrezygnował z funkcji biskupa i ożenił się. Powszechnie uznawany za jednego z ważnych działaczy ariańskich. Po osiedleniu się w Krakowie w roku 1567 został poddanym króla polskiego i prawdopodobnie w roku 1575 otrzymał polski indygenat. Po 1576 opuścił Kraków, obawiając się represyjnej polityki Stefana Batorego wobec innowierców. Zamieszkał na Morawach, a następnie we Wrocławiu, gdzie związał się z braćmi czeskimi. W 1586 kupił od Jana Cikowskiego miasteczko Śmigiel (ważny ośrodek polskiej reformacji). Inspirując się poglądami Erazma z Rotterdamu, Dudycz odrzucał wszelkie ekstremizmy i potępiał fanatyzm religijny zarówno protestantów jak katolików. Przez całe życie prowadził ożywioną korespondencję z wieloma wybitnymi osobistościami szesnastowiecznej Europy, m. in. antytrynitarzami Jerzym Blandratą, Jakubem Paleologiem, Faustem Socynem, Franciszkiem Dávidsem. Pisane w pięciu językach (po włosku, węgiersku, niemiecku, polsku i łacinie) listy charakteryzują się niezwykłym bogactwem tematyki, odzwierciedlając rozliczne zainteresowania Dudycza, obejmujące teologię, astronomię, matematykę, medycynę, filozofię, historię starożytną i prawo. Jeden z listów uczonego jako ważny głos w dyskusji o Trójcy Świętej został opublikowany tuż po jego śmierci (Epistola Andreae Dvdithii […] ad Iohannem Lasicivm equitem Polonum in qua de Divina Triade dispvtatvr, Kraków 1590). Całość zachowanej korespondencji jako bezcennego źródła do dziejów Europy w XVI w znamy dzięki monumentalnej edycji pod red. prof. Lecha Szczuckiego (Andreas Dudithus, Epistulae, t.1–6, Budapeszt 1992–2002). Andrzej Dudycz zmarł we Wrocławiu i tam został pochowany w luterańskim kościele św. Elżbiety.

H. Widacka, Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, t. 5,  Suplementy, Warszawa 1995, poz. 6610; A. Więcek, Ryciny Strachowskich w zbiorach wrocławskiego Ossolineum, „Ze Skarbca Kultury. Biuletyn Informacyjny Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 7, 1957–1958, nr 1 (10),  s. 107–147; L. Szczucki, Andrzej Dudycz wobec antytrynitaryzmu [w:] Historia i wyobraźnia. Studia ofiarowane Bronisławowi Baczce, Warszawa 1992, s. 49-54; L. Szczucki, Andrzej Dudycz: młodość i początki kariery, „Kwartalnik Historyczny” 114, 2007, nr 4, s. 5–17.
Agata Pietrzak