Portret Jerzego Arnolda

Józef Sonntag (1784–1834), sygn. u dołu kompozycji: J. Sonntag.
Kraków, w Litografii P. Wyszkowskiego, przed 1834
papier, litografia
10,5 x 10,5 cm, z napisem 15,5×10,5 cm.
Biblioteka Narodowa, nr inw. G.2939
Zbiory Graficzne Biblioteki Wilanowskiej

Pod kompozycją napis: Jerzy Chrystyan Arnold doktor medycyny.
Jerzy Chrystian Arnold (1747–1827), lekarz, chirurg, historyk medycyny. Urodzony w Lesznie w rodzinie niemieckich protestantów, uważał się za Polaka, choć początkowo słabo władał językiem polskim. Wcześnie osierocony, wychowywał się pod opieką znanego poznańskiego lekarza Ernesta Jeremiasza Neifelda. Uczył się w gdańskim Ateneum. Studiował medycynę w Lipsku. W roku 1768 uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na podstawie rozprawy De motu fluidi nervei. Po powrocie do kraju działał jako lekarz w Poznaniu i Lesznie. Od roku 1777 mieszkał w Warszawie i tu otrzymał polski indygenat. Był sekretarzem Jednoty ewangelickiej i radcą konsystorza. Przyczynił się do połączenia ewangelików augsburskich z helweckimi. Bezpłatnie leczył w szpitalu ewangelickim. Został konsyliarzem nadwornym króla Stanisława Augusta. W roku 1807 wszedł do komisji służby zdrowia Księstwa Warszawskiego, a następnie jako radca Najwyższej Dyrekcji Lekarskiej i członek Rady Lekarskiej organizował publiczną służbę zdrowia. Był członkiem wielu towarzystw naukowych (m.in. w Krakowie i Wiedniu), w tym prezesem Wydziału Umiejętności Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Był autorem wielu prac z zakresu medycyny, historii medycyny oraz numizmatyki.  Arnold przejawiał zainteresowania historyczne. Szczególnie interesował się rozwojem stanu lekarskiego. Nazywany był ojcem polskiej historii medycyny. Do jego najważniejszych prac z tego zakresu należy pięć rozpraw, omawiających stosunek polskich królów i szlachty do stanu lekarskiego na przestrzeni wieków O hojności królów i względach panów polskich dla rzeczy lekarskiej i lekarzów. Każda część rozprawy była przedstawiona na posiedzeniu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, a następnie publikowana w Roczniku Towarzystwa (Roczn. T. P. N. VII, X, XIII, XV). Arnold jest również autorem pierwszej bibliografii przyrodniczo-lekarskiej

S. Kośmiński, Józef Peszke, Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do 1885 r., Warszawa 1883, s.11–12; T. Bilikiewicz,  Arnold Jerzy Chrystjan [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. t, Warszawa 1935; Słownik biologów polskich, Warszawa 1987; H. Widacka, Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, t. 1, Warszawa 1990, poz. 75
Agata Pietrzak