Jan Amos Komeński
Amsterdam, Christophor Cunradus, 1659
272 s; in quarto
oprawa XVIII w.: pergamin
Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. S.177-1
zakupiono w 1994

Czas wojny trzydziestoletniej, powodującej zamęt, głód i szerzącej przemoc i śmierć, sprzyjał szerzeniu proroctw. Umiejętnie nagłaśniał je Jan Amos Komeński, który publikował przepowiednie wieszczące upadek domu Habsburgów, dające protestanckiej ludności nadzieję na wyzwolenie i możliwość wyznawania religii zgodnie z sumieniem. Prezentowany tom to – obok wcześniejszej pracy wydanej pod wymownym tytułem Lux in tenebris… (1657) – kolejny zbiór spisanych wizji Christophora Kottera (1595–1647) i Mikulaša Drabika (1588–1671) oraz Krystyny Poniatowskiej. Kotter był garbarzem ze Szprotawy, któremu w 1616 roku miała ukazać się postać przepowiadająca rychłą wojnę. Od 1620 roku ten analfabeta zaczął głosić proroctwa, goszcząc nawet w 1628 roku w Berlinie przed elektorem. Tam spotkał się z Komeńskim, który spisał jego wizje. Kotter zmarł na wygnaniu w biedzie. Jeszcze gorszy los spotkał Drabika – duchownego Jednoty, który z powodu alkoholizmu został wykluczony ze wspólnoty i utrzymywał się z sukiennictwa. Od 1638 roku miewał wizje, które również opublikował Komeński. Jeden z egzemplarzy prezentowanej książki spalony został wraz z sędziwym Drabikiem w 1671 roku w Preszburgu (dziś Bratysława).

Estreicher XIX, 439
Kamila Szymańska