Historia consensus Sendomiriensis, inter evangelicos Regni Poloniae, et M. D. Lithvaniae in Synodo Generali Evangelicorum utriusque patris.Sendomiriae An. M D L XX. Die 14. Aprilis initi…
Daniel Ernest Jabłoński
Berlin, A. Haude, 1731
[8], 263, [5] s.; 4°
oprawa XVIII w: papier marmoryzowany
Polska Akademia Nauk Biblioteka Kórnicka, sygn. 223697
proweniencje: Hieronim Scholz – ekslibris
z księgozbioruTytusa Działyńskiego (1796–1861), notowany w katalogu K.W. Kielisińskiego pod nr  1372

Około roku 1700 w obrębie europejskiego kalwinizmu pojawiły się dążenia unifikacyjne. Wyznanie to, z racji swojego rozproszenia geograficznego i różnic dogmatycznych, było bardzo niespójne wewnętrznie. Idee zjednoczeniowe zbiegły się z tendencją całego protestantyzmu do bliższej współpracy, szczególnie w obliczu wzmocnionego kontrreformacją Kościoła katolickiego. Pełniący w tym czasie funkcję kaznodziei elektora brandenburskiego Daniel Ernest Jabłoński był gorącym zwolennikiem jedności kalwińskiej oraz dialogu z innymi wyznaniami protestanckimi. Podstawą porozumienia miały być tzw. artykuły fundamentalne, czyli twierdzenia, co do prawdziwości których zarówno reformowani, jak i luteranie w pełni się zgadzali. Opierały się one wyłącznie o Pismo Święte i skład apostolski, podobnie jak zawarta w 1570 roku w Polsce Zgoda sandomierska, którą Jabłoński na Zachodzie upowszechniał i promował. Prezentowana książka była pierwszym historycznym rysem dotyczącym tego zagadnienia. Zawiera opis tendencji pojednawczych przed konsensem, omówienie treści i zakresu Zgody, a także późniejszej współpracy międzywyznaniowej. Niewątpliwie wadą tego opracowania była tendencyjność, która uwidaczniała się w posługiwaniu się okolicznościami zawarcia konsensu dla propagowania idei zjednoczenia protestantów w czasach współczesnych autorowi. Niemniej Historia consensus Sendomiriensis – choć pod względem merytorycznym mocno już przestarzała – do dziś stanowi źródło do badań nad współpracą polskich protestantów w XVI wieku.

Estreicher XVIII, 361; O. Halecki, Zgoda sandomierska 1570 r. Jej geneza i znaczenie w dziejach reformacyi polskiej za Zygmunta Augusta. Kraków 1915, s. 1-2; Budowanie mostów. Daniel Ernest Jabłoński w Europie wczesnego Oświecenia. Leszno 2010, s. 281, J. Szeruda, Jabłoński Daniel Ernest [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 10, Wrocław 1962–1964, s. 245.
Aneta Falk