Predigt… an dem Tage der Krönung des Königs Stanislai Augusti…
Gottlieb Riedel
Leszno, Samuel Gottlieb I i Michael Lorentz II Presserowie, 1764
16 s; 4o
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, sygn. 4g.15.5.10

Tekst pióra Gottfrieda Riedla (1727–1775), pastora śmigielskiego zboru i seniora generalnego Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Wielkopolsce to tylko z pozoru utwór panegiryczny dedykowany nowo wybranemu władcy. Wydarzenie to potraktował Riedel jako pretekst do przedstawienia własnej koncepcji odnowy państwa polskiego. Swe rozważania budował na fragmencie z Ewangelii Mateusza, mówiącym o szczęściu kraju rządzonego przez mądrego i łaskawego władcę. Według autora król cechujący się takimi walorami jest władny dźwignąć kraj z upadku. Program reform duchownego ze Śmigla przewidywał m.in. wykorzystanie potencjału tkwiącego w mieszczaństwie. Mowę poprzedza kantata, w której Riedel odwołał się do najlepszego okresu w dziejach Rzeczpospolitej.
Predigt an dem Heiligen Krönung wywołało głośne polemiki. W 1771 roku anonimowy oponent nazwał mowę Riedla „ein Pasquill tartüffischer Heuchlei”. Druga polemika ukazała się rok później w publikacji Briefe eines sächsischen und polnischen Geistlichen. Ein anderes Stück. Riedlowi przypisuje się też autorstwo Briefe eines sächsischen und polnischen Geistlichen (Hamburg 1770), gdzie przedstawiona została pogarszająca się sytuacja dysydentów w Polsce.

Estreicher XXVI, 312; K. Szymańska, Drukarnie Presserów w Lesznie w XVIII wieku, Leszno 2008, poz. 164 oraz s. 102.
Kamila Szymańska