Zapiski Jana Bythnera
Christophor Neubarth
New- und Alter-Schreib Calender… Auff… MDCLXXIII…
Wrocław, [drukarnia Baumannów], 1672
k.nlb 14; in quarto
Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. 46
z kościoła św. Jana w Lesznie

Typowy kalendarz z prognostykiem, jakie trafiały na wielkopolski rynek z Wrocławia. Ten cechuje się ozdobną kartą tytułową z panoramą miasta, zaś tytuł flankowany jest przez alegorie astronomii i matematyki. O wyjątkowości tego egzemplarza świadczą zapiski nanoszone przy licznych datach dziennych. Ich autorem był zasłużony duchowny, kaznodzieja parafii polskiej Jednoty – Jan Bythner (1602–1675). Brał on udział w obradach Rozmowy Przyjacielskiej w Toruniu. W Lesznie mieszkał od 1667 roku do końca życia. Intensywnie uczestniczył w życiu Kościoła, ordynując duchownych, odbudowując po „potopie” struktury i ucząc młodzież, także na swój koszt. Utrzymywał dobre stosunki ze szlachtą. Opublikował m.in. Postylle Abo kazań na Ewangelie (Leszno 1655), której niemal cały nakład przepadł w pożarze Leszna. Bythner cieszył się niekwestionowanym autorytetem.
Jego pogrzeb w Lesznie ściągnął do miasta licznych ministrów Jednoty i miał wyjątkowo okazałą oprawę, wręcz stał się – mimo oficjalnego zakazu biskupa poznańskiego – demonstracją. Zapiski w kalendarzu dotyczą spraw Kościoła, są rejestrem pożyczanych pieniędzy oraz spisem ważnych wydarzeń (śmierć Korybuta Wiśniowieckiego) i nieistotnych, jak stan pogody.
Pozostałe kalendarze z zapiskami Bythnera znajdują się z Bibliotece Kórnickiej PAN.

K. Szymańska, Katalog starych druków Muzeum Okręgowego w Lesznie, Leszno 2001, poz. 281, s. 161.
Kamila Szymańska