Zezwolenie na budowę kościoła św. Jana

Zezwolenie na budowę kościoła dla braci czeskich
16 IX 1652
papier, druk
56,5 x 42 cm
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta Braci Czeskich, sygn. 53

W akcie wydanym 16 września 1652 roku w Czerninie na Dolnym Śląsku podskarbi koronny i starosta generalny Bogusław Leszczyński, dziedzic Leszna, w związku z uchwałą konstytucji warszawskiej nakazującej zwrot kościołów katolickich używanych przez protestantów zezwolił braciom czeskim na budowę nowej świątyni. Na działce odsprzedanej za symboliczną kwotę przez Georga Adelta postawiono nowy kościół, któremu budowniczy Piotr Woide, nadał postać nawiązującą do gotyku, będącej przeciwstawieniem barokowej architektury tynkowanej. Adelt upamiętniony został kamiennym epitafium wmurowanym w ścianę kościoła.
W innym dokumencie wyjednał Bogusław od biskupa, że przekazanie kościoła farnego nastąpi dopiero, gdy bracia czescy postawia nowy. W celu zebrania środków rozesłano kolekty; szczególną hojność okazali gdańszczanie, torunianie oraz zbory litewskie. Mimo to inwestycja obarczona była długami. Dzięki wpływom Bogusława zbór mógł korzystać z kościoła farnego do wybuchu wojny polsko-szwedzkiej.
Dokument wydrukowany został w języku niemieckim, prawdopodobnie w oficynie Daniela Vettera w Lesznie.

J. Dworzaczkowa, Bracia czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, Warszawa 1997, s. 135–136.
Kamila Szymańska