Widoki miast śląskich
w: Scenographia Urbium Silesiae, tablica V i IX
Friedrich Bernhard Werner
Nürnberg, spadkobiercy Homana, 1737
papier, miedzioryt kolorowany
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, nr inw. 595029
Tablica V
Panorama Złotoryi (Goldberg)
Na pierwszym planie silnie zadrzewiony, wznoszący się ku prawej stronie, teren z nielicznymi domami mieszkalnymi o czerwonych dachach; przy prawej krawędzi odsłonięte wzgórze, na którym wysoka, czworoboczna wieża nakryta ostrosłupowym dachem. W połowie wysokości ryciny, na całej jej szerokości widoczna linia murów miejskich, do których przylegają gęste zabudowania, ponad nimi górujące wieże budynków użyteczności publicznej z oznaczeniem numerycznym. W tle liczne wzgórza. Na niebie napis GOLDBERG / (Liegn.). U dołu białe pole z umiejscowionym centralnie herbem miejskim oraz legenda: 1. Begräbnus Kirche / 2. Das nieder Thor / 3. Fanciscaner Closter / 4. Bittel Thurn / 5. Rath Haus / 6. Sältzer Thor / 7. Pffar – Kirche / 8. Wasser Thurm / 9. Die Schule / 10. Obere Thor. +
Panorama Legnicy (Liegnitz)
Na pierwszym planie łąki i pola uprawne poprzecinane liniami drzew oraz widocznymi z lewej strony, umiejscowionymi wzdłuż dróg domami mieszkalnymi. Nieco ponad połową wysokości grafiki panorama miasta z obiegającymi je murami obronnymi i fosą. Ponad gęstą zabudowa miejską liczne, wysokie wieże budynków użyteczności publicznej oznaczone numerycznie. Na niebie napis: LIEGNITZ. U dołu białe pole z umiejscowionym centralnie herbem miejskim oraz legenda: 1. Franciscaner Kirche / 2. Goldbergische Thor / 3. Haynsche Thor / 4. Die Pforte / 5. SS. Peter u. Paul Pfarr Kirche / 6. Kayserl. Ritter Academie / 7. Rath Haus / 8. Jesuiter zu S. Iohann / 9. S. Hedwigs Thurm am Schloss / 10. Fürstl. Schloss / 11. S. Peters Thurn am Schloss / 12. S. Johann Nepomuc. Kirche / 13. Frauen Kirche / 14. Breslauer Thor / 15. Frauen Closter ad S.
Panorama Lubina (Lüben)
Poniżej połowy wysokości grafiki otoczona łąkami gładka tafla jeziora, za którą umiejscowione wśród drzew pojedyncze domy mieszkalne. W tle panorama miasta z gęstą zabudową mieszkalną, okoloną fosą oraz wysokimi murami obronnymi. Ponad zabudowaniami górujące wieże z oznaczeniem numerycznym. Na niebie napis: LÜBEN / (Liegn.). U dołu białe pole z umiejscowionym centralnie herbem miejskim oraz legenda: 1. Das alte Schloss / 2. Die Catholische Capell / 3. Das Steinauer Thor / 4. Das Rath Haus / 5. Die Färberey / 6. Die Luther. Stadt. Kirch. / 7. Das Glogausche Thor / 8. Alt Stadt Lüben.
Tablica IX
Panorama Kożuchowa (Freystadt)
Na pierwszym planie pola uprawne przecięte dwoma zbiegającymi się po prawej stronie drogami, na których widoczny zapełniony workami, jednokonny wóz oraz trzy spacerujące postaci. W lewym dolnym rogu fragmenty drzew. Nieco poniżej wysokości ryciny otoczona linią drzew panorama miasta z oznaczonymi numerycznie wieżami; w tle z prawej strony wzgórze z trzema wiatrakami. Na niebie napis: FREYSTADT / Glogauisch. U dołu białe pole z umiejscowionym centralnie herbem z monogramem M oraz legenda: 1. Evangel. Gnaden Kirche im Weinberg. Christi genannt / 2. Die Schule / 3.Rath Haus. Thurn. / 4. Stadt. Pfarr. Kirche. / 5. Begräbnus. Kirche / 6. Karmeliter Closter.
Panorama Góry (Gurau)
Na pierwszym planie pola uprawne, w centrum wiatrak oraz biegnąca za nim, oddzielona płotem droga. Nieco poniżej połowy wysokości ryciny ciąg zabudowań mieszkalnych, za którymi fragment fosy oraz okalające miasto mury obronne. W centrum zabudowy widoczna wysoka wieża ratusza, na lewo monumentalna bryła kościoła. Na niebie napis: GURAU / Glog. U dołu białe pole z umiejscowionym centralnie herbem z drewnianym kołem oraz legenda: 1. Die Knappen Kirche / 2. Rawitscher Thor / 3. Pfarr. Kirch. / 4. Klein Kirchel / 5. Die Schule / 6. Die Pforte / 7. Rath Haus. / 8. Glogausche Thor / 9. alt Gurau.
Panorama Głogowa (Gross Glogau)
Na pierwszym planie równinna łąka, na której po lewej stronie murowana szubienica, po prawej domostwo z trzema ogrodzonymi płotem budynkami; na łące trzech poruszających się jeźdźców oraz postacie spacerujące. Po lewej biegnąca od dolnej krawędzi ryciny ku górze, szeroka rzeka, na której trzy łodzie oraz napis: Oder fl. W tle dwie części rozdzielonego rzeką, silnie ufortyfikowanego miasta, połączone drewnianym mostem. Widoczne liczne, górujące nad miastem wieże oraz przysadzista bryła zamku. Na niebie naspis: GROS GLOGAU. U dołu białe pole z umiejscowioną centralnie pustą tarczą herbową oraz legenda: 1. Der Dohm / 2. S. Georgen / 3. Das Schloss / 4. Franciscaner Kirche / 5. Frauen Closter / 6. Dominicaner / 7. Rath Turn. / 8. Rath. Haus. / 9. Prosch Thor / 10. Iesuiter / 11. Pfarr. Kiche. / 12. Evangel. Luther. Gnaden Kirche
Widoki miast śląskich autorstwa Friedricha Bernharda Wernera (1690–1776), wybitnego śląskiego rysownika i kartografa, pochodzą z publikowanych w latach 1737–1752 tablic zebranych pod wspólnym tytułem Scenogaphia Urbium Silesiae, zleconych Wernerowi w 1733 roku przez firmę Hommeannische Erben w Norymberdze. Wybrane grafiki prezentują miejsca, z których do Leszna oraz Śmigla, napływali uchodźcy religijni. Z miejscowościami tymi mieszkańcy obydwu miast utrzymywali także kontakty gospodarcze, religijne i rodzinne.
Anna Agata Ciesielska