Jan Amos Komeński
Halle, Sierociniec, 1702
[1] k, 48 s, 122 s, [3]; in quarto
oprawa XVIII w.: skóra
Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. 02.D.14/1
proweniencje: 1. Pflug, 2. Eigenthum der evangelischen Kirche zu Lit. Johannis in Poln. Lissa 15/11 1640, 3. Evangelische Brüder-Unität Herrnhut, 4. Bibliothek der St. Johanniskirche Lissa i. P. – pieczęć

Książka ofiarowana do zbiorów kościoła św. Jana w Lesznie przez wspólnotę w Herrnhut. Świadczy o tym stosowna notatka zamieszczona na karcie przedtytułowej verso o treści: Diess Buch wurde der evangelischen (Unitäts) Kirche von Lit Joannis in Lissa von der Direcktion der erneuerten evangelischen Brüder Unität zum Geschenk gemacht und ihr von Herrnhut G. aus überschickt.
Jest to dzieło Komeńskiego dotyczące dziejów i doktryny Jednoty braci czeskich. Na tradycję czeskobraterską powoływali się herrnhuci – wspólnota założona przez hrabiego von Zinzendorfa. Książka ukazała się z przedmową Johannesa Franciscusa Budeusa (1667–1729) – teologa i filozofa stojącego pomiędzy pietyzmem a ortodoksją luterańską.
Wydał ją Sierociniec w Halle – ważny ośrodek pietystyczny.
Jednym z właścicieli książki był pochodzący z Halle pastor Eduard Pflug (1801–1865), który jako jeden z pierwszych duchownych w Lesznie zainteresował się dziejami parafii Jednoty. Spod jego pióra wyszła wydana w 1845 roku książeczka p.t. Das Wichtigste und Merkwürdigste aus der Geschichte der Stadt Lissa (Leszno)… opowiadająca dzieje Leszna do 1790 roku.

M. Janeczek, Katalog starych druków Archiwum Państwowego w Poznaniu, Poznań 2016, poz. 603, s. 183.
Kamila Szymańska