ŚMIGIEL
Nieduże miasto o średniowiecznym rodowodzie, lokowane przed 1400 rokiem przez Władysława Jagiełłę. Zasiedlone przez ludność z Opola, a w czasie wojny trzydziestoletniej także przez licznych luteranów z Głogowa i pobliskich śląskich miast. Reformację przyjęto tu około 1560 roku. W Śmiglu przez stulecia ludność protestancka i katolicka żyła obok siebie bez dramatycznych napięć, co było spowodowane podziałem miasta między kilku właścicieli różnych konfesji, którzy patronowali swym wspólnotom, a od połowy XVII wieku dzięki Leszczyńskim, którzy we wszystkich swych dobrach prowadzili racjonalną politykę w stosunku do swych poddanych.
Pierwszy kościół zbudowali luteranie w 1595 roku na gruncie sprzedanym im za 100 florenów przez Wacława Rozdrażewskiego. W miejscu tym, na północno-wschodnim skraju miasta, umiejscowiono także cmentarz, który znajduje się tam do dziś. Świątynia zbudowana z drewna już w 1610 roku spłonęła z powodu podpalenia. Drugi budynek kościoła postawiono na rynku. Przetrwał on do 1640 roku, kiedy to został zniszczony podczas pożaru miasta. Następny gmach wybudowano „hinter dem Markt”. Aby uniknąć celowego podpalenia usytuowano go pomiędzy domami luteranina i katolika. Uroczystość poświęcenia świątyni pod wezwaniem św. Jana miała miejsce 14 czerwca 1644 roku w obecności tłumnie zgromadzonych wiernych. Ten budynek o konstrukcji szachulcowej i dwóch kondygnacjach empor mógł pomieścić 700 osób. Rozbudowano go w 1708 i podwyższono o wieżę w 1764 roku. I on padł pastwą płomieni wraz z całym niemal miastem w 1814 roku. Swój ostatni Dom Boży, tym razem murowany, postawili luteranie w 1830 roku według projektu pruskiej komisji budowlanej. Na planie wydłużonego prostokąta z płytkim, półkolistym prezbiterium, z obiegającymi jednonawowe wnętrze dwoma kondygnacjami empor wspartych na żłobkowanych filarach. W 1869 roku dobudowano masywną wieżę. Od 1946 roku pod zarządem parafii farnej. W 1981 roku erygowana została parafia katolicka p.w. św. Stanisława Kostki.
Skromna ikonografia wnętrza sprzed II wojny światowej ukazuje ołtarz z usytuowaną po lewej stronie amboną, oraz obrazem ołtarzowym, również dziś nieistniejącym.
Dawne wyposażenie kościoła znamy z wyłącznie z publikacji Juliusa Kohtego oraz wzmianek w XIX-wiecznej prasie („Amtsblatt der Königlichen Regierung zu Posen”), która odnotowywała dary na rzecz nowej świątyni. I tak: 25 kwietnia 1811 roku nieznany ofiarodawca przekazał śmigielskiej świątyni srebrny wewnątrz złocony kielich z panteną i puszkę na hostie z grawerowanymi inskrypcjami: den 25sten April 1810 (AKR nr 26 z 29 VII 1841, s. 257). W 1851 roku świątynia wzbogaciła się o anonimowy dar: cztery wielkie świeczniki ołtarzowe z lanego żelaza „mocno wyzłocone” i takiż krucyfiks o wartości 80–100 talarów. (AKR nr 1 z 7 I 1751, s. 37). W ołtarzu głównym znajdował się „arcypiękny, przez profesora Blank w Warszawie malowany obraz ołtarzowy, przedstawiający Zbawiciela świata modlącego się na górze oliwnej, w złocistych ramach, 8 stóp 3 cale reńskie wysoki, 3 stopy 10 ½ cala szeroki”, ufundowany przez pochodzącego ze Śmigla mieszczanina i piekarza warszawskiego Johanna Samuela Kauschke (AKR nr 17 z 24 IV 1832, s. 137). Pod koniec XIX wieku Julius Kohte w swym katalogu zabytków odnotował: małą konew cynową do wina z grawerowanym ornamentem z 1810 roku, wielką cynową misę na sprzęty do mszy z 1747 roku, cynową misę chrzcielną ofiarowaną w 1830 roku, sygnowaną IFB, trzy miedziane misy sprzed 1708 roku, niebieskie jedwabne nakrycie z haftowanym deseniem i wyszytą datą 1744, dwa krzesła z oparciami z farbowanej skóry z 1 połowy XVIII wieku oraz misę chrzcielną wykonaną z cyny z inskrypcją Elias Pfützer 1643.