Dzban liturgiczny do wina
Joachim Scholtz (punce: miejska Leszna i mistrzowska: litery SJ)
Leszno, 1694
srebro złocone
wysokość 32 cm, średnica 16,6 cm
Muzeum Okręgowe w Lesznie, nr inw. MLH 61 – fotografia obrotowa

w zbiorach od 1962, rewindykowany z Herrnhut

Konew ufundowana przez współwyznawców z Brzegu dla kościoła kalwińskiego w Lesznie. Zamówienie zostało złożone u leszczyńskiego złotnika Joachima Scholtza. Dar ten miał stanowić pomoc dla wspólnoty leszczyńskiej po pożarze miasta w 1656 roku.
Dzban wysmukły, cylindryczny na płaskiej stopie. Płaszcz zdobiony trzema złoconymi pasami: przy górnej krawędzi, pośrodku i u dołu. Wylew prosty, pokrywa kopulasta spłaszczona od góry, zdobiona ozdobna szyszką, umocowana na zawiasie. Uchwyt wygięty o przekroju półowalnym.
Forma dzbanów na wino mszalne, cylindryczna, lekko zwężona ku górze, z prostym wylewem, zamykanym wysklepioną pokrywą na zawiasie i masywnym uchem ustaliła się w złotnictwie pod koniec XVI wieku. Przywiązanie do tradycyjnych form, charakterystyczne dla sztuki sakralnej, spowodowało, iż jego sylwetkę powtarzano jeszcze w XIX stuleciu.

J. Kohte, Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Regierungsbezirks Posen, Berlin 1896, s. 216; W. Bickerich, Die evg.-ref. Johannis-Kirche zu Lissa-Leszno (Polen) nach ihrer Geschichte u. ihrem heutigen Bestande in Kürze dargestellt, Leszno 1933, s. 7; K. Szymańska, Bracia czescy w Lesznie. Przewodnik po zbiorach Muzeum Okręgowego w Lesznie, Leszno 2007, s. 14 i 24; W. Marzęcki, Św. Jan znany i nieznany, Leszno 2008, s. 62–63; Por.: B. Tuchołka-Włodarska, Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do końca XVIII wieku. Katalog, Gdańsk 1997, poz. I 64, s. 126–127.
Małgorzata Gniazdowska